Het was een ontroerend gezicht om ze allemaal bij elkaar te zien zitten tijdens de presentatie van het boek ‘Oorlog aan Zee’ afgelopen woensdag: de 92-jarige Hanny van Amerongen, omringd door haar familieleden.

Als dertienjarig Joods onderduikkind vond ze tijdens de oorlog een warm welkom bij de familie Sijpheer op de Notweg. En minstens zo speciaal was ook de aanwezigheid van de nazaten van  Kitty Waterman en haar broer David, die vanaf 1943 tot aan de bevrijding samen met hun ouders ondergedoken zaten bij de familie Vrasdonk op de Karel de Grotelaan en deels ook bij de familie Sijpheer. Het voelde een beetje als de slotscène van Schindlers List waarin de familieleden van de door Schindler geredde Joden hem eer bewijzen op zijn graf. ‘Wie één mensenleven redt, redt de hele wereld’ luidt de welbekende spreuk uit de Talmoed. Ook voor Gerrit Sijpheer, een zoon van de Bergense verzetshelden Cor en Hennie Sijpheer, was het een bijzondere emotionele gebeurtenis.

‘Daar komt mijn oudere zus’ riep hij enthousiast uit, toen hij Hanny vlak voor de boekpresentatie in Hotel Joli aan zag komen rijden in haar rolstoel. Ze zijn niet echt familie, maar nadat Gerrit in 1942 werd geboren, nam de jonge Hanny hem als baby dikwijls mee in bed, op zolder waar ook de andere onderduikers sliepen. Deels voor de gezelligheid, maar ook omdat brandstof – zeker in de hongerwinter –  schaars was en je door samen onder de wol te duiken, elkaar tenminste nog een beetje warm kon houden. Sowieso was het improviseren in Huize Sijpheer in de oorlog, want in hun woning was het een gaan en komen van onderduikers. Zo kwam ook de toen tienjarige David Waterman in de laatste maanden van de oorlog bij Cor en Hennie Sijpheer terecht.

De eigen kinderen Sijpheer wisten trouwens niet beter dan dat hij Piet Kievit heette, want ze waren nog te klein om iets te begrijpen van de enorme risico’s die hun ouders namen om de levens te redden van degenen die door de ondergrondse aan hun zorg en bescherming waren toevertrouwd. Afgelopen woensdagmiddag was de presentatie van mijn boek ‘Oorlog aan Zee’ waarin deze bijzondere Bergense onderduikverhalen uitgebreid aan bod komen.

Het waren emotionele momenten toen burgemeester Lars Voskuil de eerste exemplaren uitreikte aan Hanny van Amerongen, Kay Waterman, de weduwe van David, hun dochter Venus en aan Enzo Buscemi en Loek Wagenhuis, de zonen van Kitty Waterman.  Wie één leven, redt de hele wereld. Welnu: ere wie ere toekomt, de families Sijpheer en Vrasdonk hebben het destijds als de normaalste zaak van de wereld beschouwd. Westfriese nuchterheid misschien? ‘Ach, je deed wat je kon om mensen in nood te helpen’, verklaarde Hennie Sijpheer in 1997 in haar Survivors of the Shoah interview. Kan wel zijn, maar wat zij destijds normaal vond, beschouwen wij heden ten dage als een heldendaad. En nu alvast een spoileralert: het boek staat er vol mee…

Met de boekpresentatie is het project ‘Oorlog aan Zee’ daadwerkelijk van start gegaan. Woensdagochtend waren er al speciale koffieconcertjes voor ouderen in De Marke en Frankenstate en aanstaande zaterdag is er een ‘Oorlog aan Zee’ kraam te vinden op de markt. Dat alles in aanloop naar de voorstelling die vanaf 29 september tot en met 9 oktober te zien is. Het startpunt van dit locatieproject is bij de Van Reenenschool, Spaanse Pad 1. De kaartverkoop is inmiddels gestart en binnenkort volgt er ook een bijzondere sponsoractie van enkele Bergense horecazaken die middels een bonnenactie het project financieel ondersteunen: eten voor het goede doel, hoe het precies werkt, leest u op de site www.oorlogaanzee.com Daar kunt u uiteraard ook kaartjes voor de voorstelling kopen. Het boek ‘Oorlog aan Zee’ is verkrijgbaar bij De Eerste Bergensche Boekhandel en bij Boekhandel Thomas en bij de voorstellingen.

Alle foto’s zijn gemaakt door: © Habrofotografie

1: De 92-jarige Hanny van Amerongen krijgt eerste exemplaar van burgemeester Lars Voskuil
2: Uitreiking boek aan Kay Waterman, de weduwe van David
3: Burgemeester Lars Voskuil met Gerrit Sijpheer
4: Ontroerend gesprek tussen Hanny van Amerongen en Kitty Waterman
5: Kay Waterman
6: Venus Waterman, dochter van David
7: Chris Houtman signeert voor Loek Wagenhuis, zoon van Kitty Waterman