Sweet Sixteen
Column: Kraantje
Gepubliceerd: 17 november 2023
‘Tussen al het leed in de wereld is het toch nog feest.’ ‘Oh ja?’ ‘Jazeker, over een week is het zover, het feest van de democratie, verkiezingsdag, 22 november.’
‘Een feest? Het is eerder een wedstrijd, met winnaars en verliezers. Ik ben reuze benieuwd, als je de peilingen mag geloven gaat het alle kanten op.’ ‘Ja, waar gaat het naar toe? Ze zeggen toch altijd dat wie de jeugd heeft de toekomst heeft. Vind jij het dan ook niet de hoogste tijd dat je vanaf je zestiende gebruik mag maken van het kiesrecht, dan krijgen we een veel meer levensloopbestendige politiek. Waarom zou je als zestienjarige geen stem mogen hebben in de politiek die deels bepaald hoe je toekomst eruit zal gaan zien? Daarbij, als er één groep is die feestjes van welke soort dan ook kan waarderen dan zijn het zestienjarigen.
‘In de wet staat dat je op je zestiende niet mag autorijden, niet zelfstandig een woning mag kopen. Je bent op je zestiende wettelijk niet financieel verantwoordelijk en het duurt nog even voordat je wettelijk als financieel onafhankelijk wordt beschouwd. Ook gaat tijdens de pubertijd het limbische systeem, de structuren in de hersenen die betrokken zijn bij emoties, genot en motivaties, door de veranderende hormoonhuishouding al zoals bij volwassenen werken. Maar tegelijkertijd is het bij de prefrontale cortex een ander verhaal, deze is pas volgroeid rond je 25e. De prefrontale cortex is het ‘controlesysteem’ van onze hersenen dat ervoor zorgt dat we niet overhaast handelen, plannen en dat we rekening houden met de (sociale) omgeving.
De toename van risicogedrag onder pubers zou het gevolg kunnen zijn van deze asynchrone ontwikkeling. Daarom zie je dat jongeren geneigd zijn om voor snelle beloningen en genot te kiezen, gevoelens van gevaar zijn veel minder sterk ontwikkeld. Wanneer jongeren ouder worden, neemt het risicogedrag vaak af, als gevolg van de toenemende volwassenheid van het controlesysteem in de hersenen. Dan zijn er ook nog eens de talloze campagnes die ervoor waarschuwen om geen alcohol onder de achttien te drinken, omdat het je hersenontwikkeling kan beschadigen. En jij vindt dat deze doelgroep, wiens verstandelijke vermogens nog volop in ontwikkeling zijn het stemrecht hoort te krijgen?
De kans bestaat dat de belangrijkste verkiezingsthema’s dan alleen nog via TikTok of Instagram voorbij komen, dat havermelk onder het lage btw-tarief moet vallen, dat we een nationale crompouce dag moeten krijgen, dat de fatbike tot primaire levensbehoefte wordt bestempeld. De zorgen die een gemiddelde zestienjarige thuiswonende met een matig ontwikkelde prefrontale cortex heeft, zijn nogal anders dan die van iemand die tien, twintig jaar of nog veel ouder is.
Ik zou zeggen, koester juist de oudere kiezer, die maakt zich geen illusies meer. Als je ouder wordt dan merk je dat er van de uiteindelijke beloftes maar bar weinig terecht komt. Dat is ook helemaal niet vreemd als je je realiseert dat we in een consensuscultuur leven, waarin er coalities moeten worden gesmeed om te kunnen besturen. Je onderhandelt met elkaar en probeert de gemeenschappelijke noemer te vinden, net zoals in de gemiddelde relatie. Ook bij onderlinge ruzies, je hebt allebei een beetje gelijk, ook in de politiek.
Ouderen houden trouwens net zo goed van een feestje ook al bestaat de kans op een kater, je weet nooit hoeveel feesten je nog mee zal maken. Daarom moet je wanneer de kans zich voordoet het feest vieren, ook die van de democratie.‘
Deel
