’s Nachts blaffen de honden. Door het sneeuwlandschap flitsen kleine, razend snelle schaduwen. Weg van – zo voelen we dat – ons fort. Het verduisterde gebouwenclustertje dat we straks misschien wel moeten verdedigen. Of opgeven. We zijn er namelijk nog. Dus het kan zomaar. Betrokken raken. De vluchtroute ligt vast. Alleen, wanneer gaan we?

Surrealistische muur
We hebben lucht – de invasie verloopt traag, daar in het zuiden, oosten. De regio hier is bang, weet dat het monster eraan komt, maar hoopt, tegen beter weten in (?), op uitstel. Misschien wel afstel. Een wonder, dus. Maar wat is een wonder? AD, Telegraaf, NOS, New York Times, CNN en BBC laten ons per uur precies weten achter welke muur wij ons hier verschuilen. Die moving wall van ongekend lijden, een paar honderd kilometer verderop. De muur van verzet, offers en vastberadenheid. Een muur van dood en verderf. Een surrealistisch front dat ons hier voorlopig uit de wind houdt. Hoe pijnlijk en nederig kun je iets ervaren.

Chauffeur
Waarom ik nog in Oekraïne ben? De kinderen zijn bang. Om te blijven, maar ook om te gaan. Weg, uit hun ‘veilige’ fort. Huilende en bange kinderen zijn de baas. Dus stellen we uit. Zolang we geen explosies horen. Zodra, dan is er maar één baas: de moeder. Ik ben slechts hun chauffeur.

Codes
Blaffende honden in de nacht. Sinister. Oncontroleerbaar waarom zoveel paniek buiten. Gelukkig blaffen ze in codes. Je schrikt even wakker (als je al een keer slaapt – liever overdag), maar tussen hartkloppingen door probeer je de code te ontcijferen – vos, konijn of andere hond. Gelukkig, iets kleins, zegt de toonsoort. Totdat: net iets feller, hoger, sneller. Langduriger ook. En het klopt, de code: twee schaduwen aan de poort. Met een ‘officieel’ document. ‘Controle’, wijzend op het Nederlands kenteken binnen de hekken. Nauwelijks zichtbaar. Eerder afgelegd misschien?

Vodje met stempel
Het duo in donkerblauw met onbekende emblemen op hun jacks, druipt snel af als geen waarde wordt gehecht aan het vodje papier met een stempel. Respect voor de vrouw die ze gedecideerd afwimpelt. Nee, niet binnen het hek, mogen ze. Typisch Oekraïens dat stoere? Niet bang, je niet opzij laten zetten. Moedig. We zijn het eens bij de debriefing binnen – verkeerd volk.

Ich bin…
We (‘Ich bin ein Ukrainer’) zijn nu vooral bang voor roofovervallers, separatisten en NSB’ers – Oekraïense equivalenten, dan. Maar ook bang voor meer black shadows – ‘ze’ zijn er gewoon. Zo is de stelling. Ongrijpbare schaduwen die spionneren. Routes verkennen. Versperringen in kaart brengen. De boel afleggen, zo heet dat in Amsterdam.

Creatief
Angstige conclusies, maar ook goeie verhalen rond de haard. Zonder een gezellig vuur, dat wel. Geen licht na tienen in huis. De kinderen verhuizen naar de gang. On the floor. Doors closed. Lights off. Smartphones on. Tablets on.
Kinderen zijn creatief in oorlogstijd.

Spookverhalen
Tsjetjenen. Syriërs. Wagner-huurlingen. Spionnen. Moordcommando’s. Hinderlagen. Spookverhalen? Halve waarheden? Of komt ook dat allemaal dichterbij?

De honden blaffen. Ik hoop op vossen en konijnen. Wel voetstappen in de sneeuw. De volgende morgen. Rond het hek.

Dichterbij
Kiev: ver weg. Odessa: nieuw target, ver weg. Andere belegerde steden: nog verder weg. Laatste nieuws: de stad Vinnytsja onder vuur – ineens een stuk dichterbij. Effe honderd nog maar. Kilometertjes. Een onmiskenbare change in actieradius van de vijand.

App werkt
M’n nieuwe Oekraïense app ‘luchtalarm’ werkt. Meteen beet – 21:34 uur, lokale tijd. Hoe hard kun je schrikken – plastischer kan een iPhone-app niet van zich laten horen als je push-meldingen met geluid toestaat. Na een paar keer: waarschuwing ingetrokken. Zonder te weten waarom die sirenes. Raketten, vliegtuigen? Niks gehoord, behalve de app.

Achterlaten
Ik wil weg. Moe van die barricades bij het boodschappen doen. Moe van constant op je smartphone loeren. Van slechtnieuws incasseren. Van toenemende nervositeit – bij ons allemaal Maar: een of twee dagen nog, wordt me gevraagd. De andere perceptie telt zwaar: je zult huis en haard maar moeten achterlaten. Inclusief je stoere vent. Z’n kind communiceert met tranen. Dan ben ik niet belangrijk. Nul.

Steun
Thuis bereidt mijn vriendin het huis voor. Vraagt wanneer ik terugkeer. Hier schrijven we WhatsApps. Aan Amerikanen en Nederlanders die via Airbnb het zomerhuis boeken – massale steun, door heel UA. Maart hier is volgeboekt. Een ex-compagnon doneert fors, zo laat hij weten. Rond de zestig likes op FB – een record voor mij. Er wordt gebeden, lees ik ook. We vreten alle berichten een paar keer. Hoe blij kun je zijn met medeleven, vriendschap en steun.
Niet voor te stellen dat je met zoveel wind mee de finish niet haalt…

De honden blaffen. Minder bang, ben ik ineens. Laat ze maar komen, bij dat hek. ‘Vinnytsja’ klinkt nu veel enger.

Geert Jan Bak.
www.gjbmedia.com