Hier zijn we enorm blij mee. Want de twaalf punten uit het MANIFEST komen niet uit de lucht vallen. We maken ons al geruime tijd grote zorgen over de vertrouwenscrisis die in de vorige raadsperiode (2014-2018) is ontstaan en sindsdien door ettert. Voor een belangrijk deel komt dat door de integriteitskwestie rondom de projectleider vastgoed die met strafontslag werd gestuurd. Die kwestie wordt bewust doodgezwegen. Waarom? Hierover wordt druk gespeculeerd. En dat is logisch zolang de raadsleden dit onderwerp uit de weg blijven gaan.
Dat ze dat doen is een feit. Na 2018 heeft nog geen enkel debat plaatsgevonden waarin raadsleden vragen stelden over bijvoorbeeld de bestuurscultuur of organisatiestructuur waarin dit heeft kunnen gebeuren. Jaar in jaar uit, ondanks veelvuldige signalen en zelfs officiële klachten van inwoners, lang voordat de projectleider vastgoed in 2018 tegen de lamp liep. Hij kreeg in 2006 een renteloze en aflossingsvrije lening (schenking) ter hoogte van € 165.000 van een in Bergen actief bouwbedrijf en wordt hiernaast verdacht van het aannemen van steekpenningen.

Het strafrechtelijk onderzoek door het OM naar deze zaak loopt nog.
Dat de raad niet inhoudelijk over de strafrechtelijke aspecten van de zaak kan spreken, is vanzelfsprekend. Maar dat de lucht zou zijn geklaard enkel door de ambtenaar met strafontslag te sturen, daarmee onderschat je de ernst van de zaak. En dat is funest voor het vertrouwen. College en raad zouden moeten willen weten waar het is misgegaan bij de besluitvorming van de grote projecten. Nadat wij het ‘MANIFEST nieuw vertrouwen’ in juni vorig jaar hebben aangeboden, werd de vertrouwensbreuk eind 2019 nog eens pijnlijk bevestigd in een onderzoek van I&O research. Na 2016, het jaar dat alle omstreden besluiten rondom de hete hangijzers werden genomen, is het vertrouwen van inwoners uit de gemeente Bergen in de politiek gedaald naar 11%. De laagste score in heel Nederland! Ter vergelijking, in andere BUCH gemeenten ligt dit vertrouwenspercentage tussen de 21 en 47%. Met deze cijfers kun je de vertrouwenscrisis met je inwoners echt niet langer negeren, zoals sommige partijen blijven doen. Of geloven zij nou echt dat er in de andere BUCH gemeenten nooit lastige besluiten worden genomen en dat mensen daar niet op sociale media van zich laten horen? Dat is toch een landelijk fenomeen? Je kunt toch niet blijven beweren dat Bergen in crisis verkeerd door sociale media of de uitzending van het programma ‘De Opstandelingen’ van BNNVARA. Dat programma was nog niet eens uitgezonden toen de enquête van I&O in maart 2019 werd afgenomen. Vandaar het MANIFEST nieuw vertrouwen.

Want negeren of bagatelliseren is echt geen optie meer. Erken de vertrouwensbreuk met een groot deel van je inwoners. (eerste punt uit het MANIFEST)
Heb het er in de raad met elkaar over hoe je het vertrouwen wilt herstellen en laat inwoners er deelgenoot van zijn. Wij willen graag participeren, maar we willen ook weten hoe raadsleden in de toekomst willen omgaan met signalen van eventuele integriteitsschendingen. Zijn ze, met de kennis van nu, bereid die te onderzoeken en voornemens hun meldplicht na te komen? Hoe richt je de organisatie in om te voorkomen dat er ‘koninkrijkjes vastgoed’ ontstaan zoals jarenlang het geval was in Bergen? Gaat de raad nu wel beleid opstellen om geldstromen bij vastgoedtransacties na te trekken? Bergen heeft die BIBOB beleidslijn voor vastgoedtransacties nog steeds niet, ondanks dat hier sinds 2016 aandacht voor wordt gevraagd.

Kortom, wat doet de gemeente naast hun wettelijk verplichte integriteitsprotocollen concreet om ambtenaren en inwoners te beschermen tegen corruptie? Ja, dit zijn pittige vragen. Maar ze zijn helaas nodig. En daarom hebben we die punten in het MANIFEST bewust zo scherp neergezet.
Onafhankelijk van elkaar hebben de vijf initiatiefgroepen in de peridode 2014-2018 vergelijkbare ervaringen opgedaan. Toen we elkaar eind 2018 voor het eerst ontmoetten, herkenden we de patronen. Gemeenschappelijke deler, de niet-integere projectleider die verantwoordelijk was voor alle grote vastgoedprojecten in de gemeente Bergen. Intimideren, manipuleren, uitsluiten, de politiek bewust fout of onvolledig informeren… noem het allemaal maar op. We hebben vijf jaar lang vruchteloze pogingen ondernomen om zijn beïnvloeding van de democratische besluitvorming politiek aan de kaak te stellen. Ingesproken in raadscommissies, fracties benaderd, wethouders gewaarschuwd, de toenmalige burgemeester op de hoogte gebracht. In de raadzaal werd ons de mond gesnoerd wanneer we het kind bij de naam noemden. Dat was onfatsoenlijk, ‘zo gaan we hier niet met elkaar om’ en ondertussen werden we weggezet als kinderen die hun zin niet krijgen en geframed als Trumpiaanse figuren. En de vorige burgemeester? Kritiek op haar integriteitsaanpak vatte zij op als een persoonlijke aanval die ze tot in de privésfeer uitvocht.

Zo willen wij niet met elkaar omgaan. Daarom het MANIFEST. Met het MANIFEST hebben we een oproep gedaan aan de Bergense politiek. Wij willen dat het vertrouwen hersteld wordt. Want we willen vooruit, en hiervoor hebben we elkaar nodig. Bergen heeft bijvoorbeeld een enorme bouwambitie. Die ambitie maak je niet waar zonder het vertrouwen van je inwoners. De ambitie maak je waar met betrouwbare participatieprocessen en door initiatieven van inwoners een eerlijke kans te geven. En bovenal met een gemeentebestuur dat integriteitskwesties adequaat aanpakt.

De gezamenlijke initiatiefgroepen
Stichting Mooier Bergen (Bergen)
Geen Ballen Maar Bollen (Egmond aan den Hoef)
Delversduin (Egmond aan den Hoef)
Watertorenterrein (Egmond aan Zee)
Verontruste Bewoners (Bergen aan Zee)