Onze geest is zo groot als de kosmos, in staat tot genialiteit zoals een Stephen Hawking, wijds als een oceaan, vrij als een vogel, neurotisch als een aap; dit is de basis, vanuit waar wij als boeddhist opereren en voorzichtig toenadering zoeken tot de geest en definities erover.
‘Taming the tiger’ was een mooi boek dat mijn toenmalige leraar Akong Rinpoche schreef en dat de kern raakt. Onze geest is ongetemd als een wilde tijger. De mindfulness-beweging heeft structuur gebracht in dit temmen van de geest door acht basisvaardigheden te benoemen, die allemaal zeer nuttig zijn voor een vrouw die gaat bevallen.

Even over mij, wie ben ik om hier iets over te schrijven?

Na vele jaren als filmmaker en daarna als mindfulness-trainer gewerkt te hebben, ben ik nu pardoes kraamverzorgster; door corona-stop gedwongen vermindering van mindfulness-groepen, die ik met liefde begeleidde maar ook door enorme waardering voor babies en moederschap, die ik altijd al in me droeg. Dus ineens opent zich voor mij, na bij vele bevallingen masserend en musicerend aanwezig geweest te zijn, een nieuw perspectief waarom mindfulness wel heel zinvol is bij een van de grootste veranderingen die een vrouw kan ondergaan: moeder worden.

Hier ga ik even in op de acht basisvaardigheden waar mindfulness zeer concrete parels voor gekristalliseerd heeft en die ik elke vrouw in prille verwachting gun.
• vriendelijkheid. ‘friendliness is my religion’ zei de Dalai Lama en ja met vriendelijkheid kom je heel ver, ook in een ziekenhuis als je aan het bevallen bent. Nog belangrijker dan de vriendelijkheid naar de buitenwereld is de vriendelijkheid naar onszelf toe, de milde blik, waarmee wij naar onszelf kunnen kijken als we even een pauze nemen van onze meestal bijzonder kritische blik op onszelf. De Vietnamese monnik en leraar Thich Nhat Tan benoemde dat in elke meditatie als ‘smile, smile to yourself, smile to your pain, smile’. In mindfulness erken je een onvriendelijke gedachte en breng je je aandacht vriendelijk terug naar je adem. Als je aan het bevallen bent, stimuleren wij de vrouw om ‘ja’ te zeggen tegen de pijn. Dat helpt.

• niet oordelen. We beoordelen dingen snel als goed of slecht, afhankelijk van of we ze plezierig of onaangenaam vinden. Deze hardnekkige gewoonte bevestigt onze verhalen van wat we wel of niet prettig vinden, maar hoe zinvol is dat? In de mindfulness-kosmos oefenen wij niet alle gedachten te geloven en zeker niet er dan nog een onvriendelijk laagje aan toe te voegen zoals ‘oh jee, wat ben ik toch weer aan het oordelen’. Als we erg gehecht zijn aan de manier waarop wij onze bevalling willen ervaren en het blijkt dat het heel anders gaat, dan kan de oordelende geest zich helemaal uitleven. Dit kan zelfs leiden tot een postnatale depressie.

• niet streven. In de mindfulness-kosmos valt er niets te bereiken en gaan we nergens naartoe: ‘nothing to do, nowhere to go’. Deze houding leren wij te cultiveren zelfs als het moment pijnlijk is. Een niet-strevende houding kan bij een bevalling waardevol zijn omdat je alles kan laten zijn zoals het is en dat creëert een toestand van lichaam en geest, waarin je lichaam zich kan openen en baren. Als je geest in een bepaald stadium van de bevalling ernaar streeft om ergens anders te komen dan waar je bent, creëer je weerstand tegen het nu. In het ‘nee’ tegen dit moment creëer je ook weerstand in al je lichaamscellen en dat zou zomaar tot meer pijn kunnen leiden.

• vertrouwen. Vertrouwen op jezelf, je eigen autonome wijsheid, je weten. Dat wordt beoefend in een mindfulness-training. Jij bent de uiteindelijke autoriteit over je ervaring en dat geeft kracht. Het vertrouwen dat je alles wat zich ontvouwt bij de bevalling aankunt. Zo veel vertrouwen dat je zelfs tegenover de man in de witte jas durft te zeggen wat je nu niet wilt.

• beginnersmind. Door tijdens de zwangerschap de beginnersgeest sterker te maken, kan het zomaar zijn dat je je nieuwsgierigheid gedurende de ervaring van de bevalling kan bewaren. De beginnersgeest helpt ons fris, onbevooroordeeld een open perspectief te houden, alsof we hier voor het eerst zijn. De beginnersgeest heeft een broertje, de ‘ik-weet-het-niet’-geest. Tijdens de zwangerschap en bevalling komen we vaak in onverwachte situaties. Beginnersmind helpt ons open te zijn voor wat er is, en het niet-weten te omarmen.

• acceptatie. Erkenning om een situatie helder te zien voor wat hij is. Omdat we werken met wat echt is, kunnen we na verloop van tijd zelfs heel pijnlijke emoties of situaties accepteren, en met acceptatie komt er innerlijke rust.

• geduld. Het inzicht dat de gebeurtenissen zich in hun eigen tempo ontvouwen, en zich daaraan over kunnen geven. Elke meditatie is een oefening in geduld. De gehaastheid van onze geest om resultaat te willen bereiken zit ons in de weg, maakt ons ongeduldig, maar ook bewust van ons ongeduld. Zodra je kan kijken naar je eigen ongeduld begin je je geduld te trainen. Jouw geduld kan ook je zorgverleners zoals je verloskundige geduldiger maken.

• laten bestaan/loslaten. Loslaten is het tegenovergestelde van ergens aan gehecht zijn. Wanneer we iets heel graag willen, wanneer we dus heel erg gehecht zijn, houden we ons eraan vast. Deze gehechtheid kan een grote uitdaging vormen. Gewoonlijk proberen we onaangename situaties te vermijden, dat is menselijk maar is ook het recept voor lijden, de kern van de Dharma. We kunnen niet alles controleren, dat idee mogen we loslaten. Met mindfulness leren we ons naar het moeilijke of ongewenste wenden, en een manier te vinden om het te laten bestaan, voorbij onze voorkeuren.

Ons vermogen om ons uit vrije wil te kunnen wenden tot het ongewenste en bewust het ongemak kunnen omarmen, is een mooi vermogen in het omgaan met pijn. Zolang wij vechten tegen pijn, investeren wij in onze weerstand en dan wordt pijn lijden.
Oftewel een simpele rekensom: pijn x weerstand = lijden.
Dit inzicht gun ik iedere zwangere vrouw.

Anna Spohr is kraamverzorgster en mindfulness-trainer in Noord-Holland, zij heeft vele jaren in het Tibetaans Boeddhistisch Klooster Samye Ling haar geest getraind in langdurige stilte-retraites.
zie voor meer informatie www.yoniheaven.nl

Binnenkort start een mIndfulnesstraining voor zwangeren in Schoorl/Bergen. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Yoniheaven om geïnformeerd te worden over het waar en wanneer.