Metathesiofobie: de angst voor veranderingen!
Column: Rob van de Pas
Gepubliceerd: 20 januari 2023
Vorige week mocht ik in het kader van mijn opleiding ‘provocatieve coaching’ een masterclass bij professor Erik Scherder ervaren. Hij is de bekende Nederlandse hoogleraar neuropsychologie en verbonden aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Erik vindt het heel belangrijk dat wij, en vooral ouderen, met z’n allen dagelijks minimaal twintig minuten stevig bewegen. Hardlopen, wandelen of fietsen, het is allemaal goed. Af en toe een beetje cardio om de stramme spieren en oude botten te trainen en we worden vanzelf dansend en springend oud. Daarnaast wil Erik dat we aan braintraining gaan doen. Door onze hersenen dagelijks uit te dagen bouwen we als het ware een hoge ‘cognitieve reserve’ op en dat is weer goed tegen dementie of het uitstellen van een vorm van dementie. Tot hier mijn college ‘neuropsychologie van de koude grond’.
Borrel en diner
Het leukste deel van de dag met Erik werd uiteindelijk de borrel en het diner. Ons clubje ‘provocateurs’ mocht uitgebreid vragen stellen over zijn vak en nog wat aanpalende zijwegen, bekeken vanuit de neuropsychologie. Ik vertelde Erik dat ik uit ‘De Heerlijkheid Bergen’ kwam en schetste hem de actuele situatie in ons dorp met een sterk vergrijsde samenleving en vooral veel gedoe. Nadat Erik mij nog wat specifieke vragen had gesteld over het Bergense ‘gedoe’ kwam mijn studiegenoot en gedragspsycholoog Pieter Winsels verrassend uit de hoek met een vlijmscherpe analyse. Volgens Pieter lijdt een belangrijk deel van ons dorp aan ‘metathesiofobie’. Populair gezegd: ‘de angst voor veranderingen’. Dat is volgens hem op zich geen levensbedreigende kwaal, maar als je veel van die mensen bij elkaar zet, krijg je al snel een clubje van ‘bozige oude witte mannen en vrouwen’ die dagelijks op een terras elkanders zeer behoudende kijk op het leven zitten te bevestigen.
Paddenstoelen
Ook Scherder was totaal niet verbaasd toen ik vertelde dat er bij elk nieuw plan of aanstaande verandering in ons dorp Bergen de actiecomités, stichtingen, praatgroepen en participatieclubjes als paddenstoelen uit de grond springen. Erik Scherder (lachend) zei daarover: “Kijk Rob, in jullie dorp wonen veel rijke, kritische en soms ook goed opgeleide mensen. Die hebben ná wereldse omzwervingen uiteindelijk in Bergen hun één na laatste plekje gevonden. Ze wonen in een witte enclave met weinig bedreigingen. Inflatie komt alleen in hun dagelijkse kruiswoordpuzzels voor en 35% van jouw dorpsgenoten is inmiddels ouder dan 65 jaar. Deze mensen willen rust, geen veranderingen in hun directe omgeving of persoonlijke levenssfeer. Een positieve mindset wordt steeds moeilijker. Sommigen zijn ook geboren ‘fixed thinkers’. Dat is geen verwijt, maar niet echt handig als je spontaan en enthousiast een dakkapel met uitzicht op de tuin van je ‘gefixeerde’ buurman wilt gaan plaatsen.”
Pieter Winsels vulde aan: “Vanaf 65-plus nemen de hersenfuncties van jullie Bergenaren dus redelijk sterk af, dat hebben we vandaag geleerd. Als deze groep mensen gaat werken aan de ‘cognitieve reserve’ kan het leven in jouw dorp de moeite waard blijven. Het is dus verstandig dat ze veel bewegen, gezond eten, goed slapen en vooral geen negatieve stress bij zichzelf stimuleren door boos en verongelijkt toetsenbord-terreur te willen plegen.”
Ik reed die avond tevreden en voldaan huiswaarts. Er is nog wel wat provocatieve coaching uit te zetten in onze gemeenschap met potentiele ‘groeidenkers’.
Robbie