Deel

advertentie

Lucebert moet blijven

Column: Rob van de Pas

Lucebert moet blijven

Bij de VVD in Alkmaar (jaja, mijn club) hebben het woke-virus en de cancelcultuur nog harder toegeslagen dan alle coronavirussen bij elkaar. Wat is er aan de hand? VVD’er Pieter Dijkman wil dat de spreuk ‘Van teveel spektakel wankel je allicht’ van Lucebert, geboren als Lubertus Jacobus Swaanswijk, wordt verwijderd van het voormalige Landbouwhuis in Alkmaar. Dit pand is sinds 1993 van de gemeente Alkmaar en brave Pieter wil niet langer dat er uitingen van Lucebert in zijn liberale Madurodam aanwezig zijn. Die tekst moet van Dijkman weg, want nu blijkt dat Lucebert op achttienjarige leeftijd als adolescent brieven ondertekende met Sieg Heil!

Verzet
Zijn vrienden gingen in het verzet en Swaanswijk nam helaas een afslag naar rechts en begon sympathieën te krijgen voor het gedachtegoed van de Nazi’s. Begin van de oorlog ging hij, na een zwervend bestaan, werken in Duitsland en meldde zichzelf vrijwillig voor de Duitse Arbeitseinsatz. Van 1943-1944 werkte hij in een Duitse springstoffabriek waar experimenten met de vliegende bom V1 werden uitgevoerd. Ook in die periode stuurde hij brieven aan zijn jeugdvriendin Tiny Koppijn met een fascistische groet. Onhandig, naïef en met de kennis van nu ongelooflijk dom en verwerpelijk.

Holocaust
Ik betwijfel oprecht of de toen nog formeel minderjarige Swaanswijk iets heeft meegekregen van de holocaust (Shoah) en de systematische massamoord op bijna zes miljoen Joden. In de Duitse media werd daar in ieder geval met geen woord over gerept.
Lucebert heeft zijn jeugdzonde nooit openbaar gemaakt en derhalve ook nooit excuses voor het post-puberale gedrag aangeboden. Was het schaamte? Ik denk van wel, want ook Swaanswijk heeft na de oorlog de verschrikkelijke gevolgen van de Nazi’s tot zich kunnen nemen. In 1994 overleed Lucebert in Alkmaar en in 2019 werden zijn Duitse brieven openbaar.

‘Van teveel spektakel wankel je allicht’
Is zijn spreuk op het Alkmaarse Landbouwhuis het toppunt van zelfreflectie? Swaanswijk is zeventien als de oorlog begint. Dat moet voor een jongeman een spannende ervaring zijn geweest. Duitse militairen marcheerden met zware zwarte laarzen over de grachten van Amsterdam. ‘LINKS RECHTS, LINKS RECHTS, LINKS RECHTS und HALT! Nederland is bezet en daar moet je het dus als puber maar mee doen. De hormonen gieren op die leeftijd door je lijf, de prefrontale cortex staat nog wijd open en is ontvankelijk voor alles wat goed, maar ook slecht is.

Swaanswijk was creatief en hield van het experimenteren. In zijn hoofd, in zijn teksten en in zijn beeldende kunsten. Zo ging hij in 1955 op uitnodiging van Bertolt Brecht vijf maanden in Oost-Berlijn wonen en gaf bij terugkomst in Nederland in een interview in De Waarheid ongezouten kritiek op het beeld dat in het vrije Westen werd geprojecteerd op de communistische heilstaat DDR.
Lucebert was blijkbaar een controversiële vrijdenker die snel assimileerde met zijn directe omgeving. Niet altijd vanuit zijn hoofd, maar soms ook vanuit zijn onderbuik. Gelukkig hebben we nog meer van dit type kunstenaars en kunstenmakers in ons dorp.

Lucebert heeft ons zijn prachtige en machtige culturele erfgoed achtergelaten. Was het als compensatie voor zijn erfzonde? Was het zijn morele herstelbetaling voor zijn duistere gedachten?
Laten we Lucebert in hemelsnaam behouden voor onze Heerlijkheid. Compleet graag, zoals hij was en nog steeds is!

Robbie

advertentie

Meer 'Columns':

Rond ’t Oude Raethuys

24 november 2023

Column: Kauw

Wie zoet is krijgt lekkers, dat heb ik geweten. Overal rond de kerk lagen de pepernotenkruimels tussen de straatsteentjes.

Wint PVV ná verkiezingen ook de rest van Holland?

29 november 2023

Column: Rob van de Pas

Een centrumrechtse coalitie kan met gemak de steun van de Bergense kiezers krijgen.

Sweet Sixteen

17 november 2023

Column: Kraantje

‘Tussen al het leed in de wereld is het toch nog feest.’ ‘Oh ja?’ ‘Jazeker, over een week is het zover, het feest van de democratie, verkiezingsdag, 22 november.’

Familiedingetje

17 november 2023

Column: Peter van Vleuten

Een van de mooiste begrippen in de muziek vind ik het verschijnsel ‘blood harmonies’.

Beton-BOA en de Bedroefde Barones…

10 november 2023

Column: Rob van de Pas

Als je niet beter weet, zou je bijna denken dat ‘Robbie’ een nieuwe allitererende titel heeft bedacht voor een Bergense uitgave van Suske & Wiske. Was het maar zo grappig en was het maar een verzinsel van uw tweewekelijkse columnist.

Waarheid

10 november 2023

Column: Kauw

Het is waar, er is al weken slechts anderhalve paardenkop op de terrassen te vinden. De diehards uitgezonderd, die zitten daar met een primitief instinct te genieten van de regen.

Uitsterfconstructie

3 november 2023

Column: Kraantje

'Uit het nieuws blijkt dat we in een van de duurzaamste en groenste gemeenten van het land wonen, aldus een van de grote energie leveranciers.’

Tegengif

3 november 2023

Column: Peter van Vleuten

Voer voor deze column is meestal goed te vinden. De onderwerpen dienen zich vaak gemakkelijk aan. Scheelt natuurlijk wel dat de opdracht is: hou het lokaal. Of in ieder geval, kijk of er een lokale relatie is.

Koddebeiers on the beach

27 oktober 2023

Column: Rob van de Pas

Zeker één keer per jaar loop ik het op. Een gesprek met een BOA. Een spontaan en onaangekondigd overleg waarvan de einduitkomst al vooraf volledig vaststaat.

Sociaal wandelen

27 oktober 2023

Column: Kauw

Met een zeiknat verenkleed bedenk ik wat ik de mensen nu weer eens op de mouw ga spelden.

Crouch, touch, pause, engage

20 oktober 2023

Column: Kraantje

‘Durf jij nog naar het nieuws te kijken? Ik niet meer, bij de gedachte alleen al krijg ik een acute herfstdepressie.

Creatieve kruisbestuiving

20 oktober 2023

Column: Peter van Vleuten

Ik schrijf deze column vanuit de glooiende heuvels van zuidwest-Engeland. Een week lang ben ik ondergedompeld in een zogeheten ‘songwriting retreat’ met liedjesschrijvers uit alle windstreken.

Hoe het 100 jaar geleden begon … in het Brits Mandaat Palestina?

13 oktober 2023

Column: Rob van de Pas

Maar even stilstaan bij een stukje wereldgeschiedenis…

Hoge nood…

13 oktober 2023

Column: Kauw

Wij zijn ook vrije vogels als het om onze behoefte gaat. We produceren een flats, desnoods op iemands hoofd. Dat ligt bij mensen toch heel anders, ik hoor wel eens laat in de avond wat gekletter tegen het Ruïnemuurtje.

Noblesse Oblige

6 oktober 2023

Column: Kraantje

‘Zelfs met een demissionaire regering is het niet rustig aan het politieke front. Deze week werd een demissionaire minister milieupaus van de EU en moest een nieuwe politieke partij weer van een kopstuk afscheid nemen.’

Aandoenlijk?

6 oktober 2023

Column: Peter van Vleuten

Ik heb in m’n leven zelden een rechtbank van binnen gezien. Nooit een verlopen verkeersboete gehad, een belastingdingetje of burenconflict. In ieder geval nooit ernstig genoeg om ermee in een beklaagdenbankje te komen.

Met POD op de pot…

29 september 2023

Column: Rob van de Pas

Terwijl ik mijn ‘tweewekelijkse’ voor ons Flesje schrijf, ben ik vol verwachting of gemeenteraadslid Michel Heusy [Partij Ons Dorp] zijn zin krijgt om een nieuwe dimensie toe te voegen aan het fenomeen ‘kakdorp’.

Dichtgetimmerd…

29 september 2023

Column: Kauw

Het is stil in de lucht zonder het gieren van de zwaluw. Zij zijn alweer een maand geleden teruggevlogen naar Midden-Afrika.

In fine funiculi mei

22 september 2023

Column: Kraantje

‘Sinds kort begrijp ik dat ik veel te hard geoordeeld heb over het mannelijke deel van de samenleving. Ik was nog steeds in de veronderstelling dat de gemiddelde man minstens negentien keer per dag aan seks denkt.

Kretologie

22 september 2023

Column: Peter van Vleuten

Al meer dan 30 jaar verdien ik mijn brood met teksten maken. Ik heb mensen investeringen aangesmeerd, handleidingen geschreven voor dermatologisch getest glijmiddel, interviews gedaan...

Partij voor de Dieren

15 september 2023

Column: Rob van de Pas

Om wat haatmails en gejank van mijn woke wappies te voorkomen, zal ik alvast duiden hoe het zit. Ik ben lid van de Partij voor de Dieren.

Gehoord

15 september 2023

Column: Kauw

Wij kauwen zijn echt een toeristische attractie, met na enige toenaderingspogingen, een kruimel van dit of dat als cadeau.

Manifesteren kun je leren

8 september 2023

Column: Kraantje

‘Wat zie je er uitgerust uit, je vakantie heeft je vast goed gedaan, je blaakt van gezondheid.'

Mini-vakantie

8 september 2023

Column: Peter van Vleuten

Beroepsmatig muziek maken is geen vetpot.

Dutch design

1 september 2023

Column: Kauw

Ik heb een week bij tante Ka gelogeerd in Zandvoort. Inderdaad, net in die week. Ik zat eerste rang op zo’n hijskraan. Ik had er een prachtig uitzicht op zee, duin en racerij. Ja, van zoveel spektakel wankelde ik allicht. 

Vakantiecolumn: Griekenland?! Ach, zo gek nog niet…

1 september 2023

Column: Rob van de Pas

September 2014. Het zou haar droomvakantie worden. Weekje zeilen in Griekenland op de boot van goede vrienden en aansluitend nog een dag of wat chillen in een huis met zwembad ergens aan de kust van Corfu.

Stokpaarden en trapveldjes

25 augustus 2023

Column: Peter van Vleuten

Toen de Zweedse songwriter en producer Max Martin tijdens de Grammy Awards werd bedolven onder de prestigieuze prijzen, had hij een opvallend dankwoordje klaar. Max, die inmiddels net zoveel nummer-1 hits heeft gescoord als The Beatles, kwam niet met de standaard bedankjes aan platenlabels, collega’s en familie.

De Vierde Wethouder…

18 augustus 2023

Column: Rob van de Pas

Kent u dat verhaal van die Vierde Wethouder die niet mocht worden benoemd? Wij van Follow The Gossip wel! Afgelopen maanden heeft een redactieteam van ons Flesje wat onderzoek gedaan en hebben we de Vierde Wethouder getraceerd.

Vakantie…

18 augustus 2023

Column: Kauw

Het is in ons toeristendorp weer levendig druk. De gasten komen af op het mooie lieflijke dorp met al zijn groen. Favoriet is het fietsen in de prachtige natuur: bossen, polder, duinen en zee.

Band of Brothers

11 augustus 2023

Column: Peter van Vleuten

In een band zitten is een zeldzaam fenomeen. Als je het al ergens mee kunt vergelijken, doet het denken aan de onbreekbare banden die oorlogsveteranen en ex-militairen hebben met hun kameraden in het legeronderdeel van ooit.

Columnist Kim Klaver vraagt om raad…

11 augustus 2023

Column: Kraantje

Mag ik jou wat vragen? Ik weet wel dat jij in de stromende regen je tuin winterklaar aan het maken bent en ik als een godin in Marbella moet oppassen dat ik niet verbrand of teveel tapas naar binnen werk, maar ik ben iets kwijt en misschien weet jij het te vinden.  

Ben ik een zevenvinker?

4 augustus 2023

Column: Rob van de Pas

Tja, de vraag stellen is in dit geval de vraag toelichten. Wat is een zevenvinker? Nou, een zevenvinker is volgens mijn vriend, boekjesschrijver, journalist, antropoloog  en Arabist Joris Luyendijk (51) het volgende wezen [lees: homo sapiens] op twee benen:

Vogelvrij

4 augustus 2023

Column: Kauw

Het is bijna de honderdste keer dat deze kauw over haar belevenissen vertelt in de Flessenpost. Paparazzi zitten overal en zo stond er ineens een journalist van de Story met een stuk brood voor mijn snavel. Maar ik liet mij niet verleiden.

Partij Ons Dorp
close-link
Terug