Kerstgedachte
Column: Rob van de Pas
Gepubliceerd: 23 december 2022
In mijn laatste column van dit jaar en dan ook nog in de sfeer van kerstmis, dan moet je wel even nadenken wat je gaat opschrijven. U kent het wel, vrede op aarde en een moment van (zelf)reflectie. Maar even géén gestrekt been onder de gordel of wat vileine draaien om de oren van sneuneuzen, wappies, complotdenkers, wokisten, Nimby’s of Tito’s.
Vandaag, vrijdag 23 december krijgen ze bijna allemaal een kusje op de wang. Let wel, níet op de mond, want dat leidt alleen maar tot ‘grensoverschrijdend gedrag’ en voor je het weet moet hoofdredacteur Harry een intern onderzoek laten uitvoeren over ongewenst gedrag op de redactie van ons Flesje.
Slavernij
Als ik hierboven schrijf ‘bijna allemaal’ dan bedoel ik ook bijna. Dan onderbreek ik mijn zalige kerstgedachten toch nog heel even voor een analyse. Afgelopen maandag heeft onze premier, Mark Rutte, zijn excuses aangeboden voor het gedrag van onze witte voorouders die in Afrika zwarte mensen kochten bij Arabische handelaren in arbeidskrachten. Het waren de eerste internationaal opererende uitzendbureaus avant la lettre. Uit de overlevering leren we dat deze zwarte arbeidskrachten volledig werden ontdaan van hun mensenrechten.
WIC
Zij werden misbruikt en onderworpen aan de racistische nukken van hun werkgevers. De mensen werden het ‘eigendom’ van andere mensen. Zo ontstond er een periode van slavernij die zijn oorsprong vond begin van de zeventiende eeuw. In die tijd veroverde de WIC, West-Indische Compagnie, Portugese forten op de Afrikaanse kust en plantagegebieden in Brazilië. De forten in Afrika werden door de WIC gebruikt om mensen in te kopen en deze arbeidskrachten vervolgens op plantages in Brazilië te werk te stellen voor onder meer de suikerproductie.
1873-2023
In 1814 werd de handel in slaven al verboden, in 1860 kwam er een einde aan de slavernij in Nederlands-Indië en in 1863 werd de wet van kracht waarmee slavernij ook in Suriname en het Caribisch gebied werd afgeschaft. Maar in die wet stond wel dat de slaven op de plantages in Suriname nog tien jaar onder Toezigt van den Staat bleven vallen. Dat betekende dat ze, weliswaar betaald, gedwongen werden om nog tien jaar op de plantages te blijven werken. Tot 1873 dus.
Op 1 juli 2023 is het exact 150 jaar geleden dat er daadwerkelijk een officieel einde werd gemaakt aan de dieptreurige periode van mensenhandel in de West.
Nationale feestdag
Al jaren wordt er gesproken over het aanbieden van excuses door de Staat der Nederlanden voor het gedrag van onze witte betovergrootouders en daar weer hun nog wittere overgrootouders van. Ik vind dat prima en zeker ook als dat met gevoel voor symboliek en wederzijds respect wordt opgepakt én opgevat. Het kabinet heeft besloten om dat zes dagen vóór de viering van kerstmis te doen. Dat is stap 1. Heel 2023 kunnen we dan in goede harmonie naar voren kijken, komma’s in plaats van punten zetten en het zwarte verleden achter ons laten. Op zaterdag 1 juli vieren we de afschaffing van de slavernij. Wat mij betreft maken we daar een extra nationale feestdag van voor alle zwarte én witte Nederlanders.
Excuusweigeraar
Toen ik dit weekeinde bij wat links-liberale vrinden een vorkje prikte kwam het gesprek over de aanstaande excuses van Rutte uiteraard op tafel en liepen de emoties hoog op. Nee, niet vanwege verschillende inzichten, maar door een collectieve verontwaardiging over het lijstje met aanvullende eisen van een kleine zwarte minderheid. De witte mens moest door het stof, hij moet diep en nederig buigen. En passant moet het woord ‘neger’ wettelijk verboden worden om te gebruiken en willen de nazaten een ruime financiële compensatie. Dit groepje wil ‘doekoe’ want van excuses kun je geen nieuwe hangmat of een Pontiac Firebird kopen. Ik stelde mijn disgenoten voor om het woord ‘excuusweigeraar’ unaniem uit te roepen tot hét woord van het jaar 2022.
Gelukkig wierp Mark Rutte met zijn indringende speech olie op de golven en werden de excuses voor een belangrijk deel door onze zwarte landgenoten aanvaard. Oké, we zijn er nog niet, maar wel op weg naar een proces van vergeving, herstel, wederzijds begrip en reflectie. En als we dan de ‘geëiste’ herstelbedragen ook lekker achter de komma laten, dan komt het zeker goed met ons allen.
Ik wens u mooie feestdagen en een zeer zachte winter.
Robbie