Hoog(st) gevoelig
Column: Kraantje
Gepubliceerd: 24 februari 2023
‘Ruim 108 miljoen euro, dat is de voorlopige opbrengst van de acties van giro 555 voor de verwoestende aardbevingen in Turkije en Syrië. Los van alle lokale acties, die door allerlei particulieren zijn ondernomen.’ Niet slecht, toch?’ ‘Kennelijk kloppen de berichten ook dat we net aan een recessie zijn ontsnapt, in december is voor hetzelfde bedrag aan vuurwerk verkocht, wat overigens een nieuw record was.’
‘Tot overmaat van ramp is in deze regio van de week een nieuwe beving geweest, wat een verschrikkelijk leed voor de mensen die daar wonen.’
‘Ja, dan valt het leed bij ons toch nog wel mee. Treinen die te laat zijn of überhaupt niet rijden, parkeerbonnen, vakantievluchten die wel of niet doorgaan en het allerergste, volgens sommigen, teksten die echt niet meer kunnen. Sinds bekend is geworden dat in Engeland de uitgever de boeken van Roald Dahl aanpast omdat woorden zoals dik, stom of lelijk aanstootgevend kunnen zijn volgens de ingeschakelde sensitivity readers, lijkt het alsof het hek van de dam is. Waren het eerst musea die vonden dat namen van portretten niet meer deugden en ze een compleet nieuwe naam gaven, een soort van geschiedvervalsing avant la lettre, inmiddels zijn het uitgevers die door aanwijzingen van de sensitiviteits-lezers boeken aanpassen.’
‘Het lijkt me wel dat als je dit toelaat het hek inderdaad van de dam is. Zeg nou eerlijk, is Pinkeltje niet denigrerend, of wat te denken van Wipneus en Pim. Moet Wipneus niet langs een cosmetische dokter om zich niet buiten gesloten te voelen? Waarom hebben we het over de Kleine Zeemeermin en niet Zeemeerman of is het een hen? Is Nijntje wel inclusief genoeg? Worden hazen niet uitgesloten in deze boeken?
En wat denk je van films. Kan je nog wel kijken naar series of films die door sommigen als aanstootgevend kunnen worden gezien? Is de leedvermaak-tv van programma’s als Ik Vertrek niet traumatiserend of rolbevestigend, een goedgelovig stel dat zonder al te veel kennis van zaken en zonder talenkennis het grote avontuur najaagt? Er is al een trigger warning afgegeven bij de (voormalige) kinderfilm Pietje Bel. Wat te denken van Laurel en Hardy, of zoals ze hier werden genoemd de Dikke en de Dunne, fat-shaming is het.’
‘Het is een soort luxe die een uiterst comfortabele maatschappij zich kan veroorloven, zaken die als kwetsend worden ervaren weg te moffelen door de omschrijving grotendeels aan te passen. De rauwe realiteit niet onder ogen durven te zien, omdat dat niet strookt met hoe de wereld er in jouw beleving uit hoort te zien.’
‘Die luxe, die hebben ze bijvoorbeeld niet in Oekraïne. Als je een waarheidsgetrouw boek schrijft over de oorlog in Oekraïne, wil je beschrijven hoe het eruit ziet als een bom op een theater wordt gegooid of op een kraamkliniek, hoe het eruit ziet als burgers op straat worden neergeschoten, mensen worden gemarteld. Hoe een loopgravenoorlog eruit ziet, hoe het ruikt en voelt. Wat het met je doet als je woonplaats aan puin wordt gebombardeerd.’
‘Dat wordt inderdaad een zware dobber voor de sensitivity readers, misschien moeten ze dit maar overlaten aan Chat GTP.’
‘Weet je wat voor boek je krijgt als je Chat GPT een sensitivity-reader-proof boek laat schrijven? Een heel klinisch boek: het onbeschreven blad, alleen maar lege pagina’s. Een oorlog door de ogen van een sensitivity reader doet geen recht aan de werkelijkheid, want die is nou eenmaal niet alleen maar rozengeur en manenschijn, een beetje meer weerbaarheid is helemaal niet verkeerd.’
Deel
