Fantasierijk ontzorgen
Column JoMo
Gepubliceerd: 27 juli 2018
In de Zwarte Schuur werd enige weken geleden de cultfilm Home Coming vertoond. Een handjevol liefhebbers in de zaal kon in stilte de ontwikkelingen volgen in een boeren gehucht in het achterland van Hongarije waar de joodse mensen tijdens de oorlog waren verraden en gedeporteerd. Het verhaal start direct na de oorlog met de komst van een orthodoxe joodse vader en zijn zoon op het stationnetje een uurtje verwijderd van het dorp. Zij hebben twee houten kisten mee, die op een boerenkar, ter plaatse gehuurd, worden geladen. Het is niet duidelijk wat zij in die kisten vervoeren en evenmin wat de reden is van hun bezoek. Met paard en wagen trekken zij stapvoets richting het dorp, waar de voorbereidingen van een bruiloft in volle gang zijn. Als het bericht van de komst van de twee joodse mannen het dorp bereikt, breekt er paniek uit onder de schuldbewuste bevolking. Het leidt tot bizarre acties ten goede en ten kwade.
Ik moest hieraan denken, toen ik in de NRC een artikel las over “totaliteitsillusie”. In dat artikel wordt uitgelegd, dat een mens niet weet, wat hij niet weet. Er is simpelweg te veel om alles te kunnen weten, dus je weet in feite maar een beetje, ook al ben je nog zo geleerd en heb je nog zo’n brede belangstelling. Het kan evenwel leiden tot het misplaatste gevoel, dat zoals jij de wereld ziet, deze er in werkelijkheid ook zo uitziet. Dat dit fouten en arrogantie tot gevolg zou kunnen hebben, zal niemand verbazen. Kijk om je heen, lees het nieuws of loop een “blokje” om. Mensen zien vaak wel het mooie en waardevolle in hun eigen cultuur en gemeenschap en ontlenen er zelfs hun identiteit aan. Maar een kritische blik naar binnen wil nog wel eens ontbreken. De fantasie slaat op hol, zoals in Home Coming, maar dan wel averechts.
Het is volop zomer en tijd om te ontzorgen, te onthaasten en te ontdenken. Of zoals ik laatst las: je zorgen maken is de verkeerde kant op fantaseren.
JoMo