Een DIKKE Kunst10-daagse!
Column: Rob van de Pas
Gepubliceerd: 28 oktober 2022
Afgelopen vrijdagavond was ik als vertegenwoordiger van de VLIEG Advies Groep te gast bij de opening van de 30e Kunsttiendaagse in onze Heerlijkheid. Samen met VLIEG-ceo Alex Zörner en zijn charmante echtgenote Lynette werden we in Museum Kranenburgh hartelijk ontvangen door voorzitter Dick Min en zijn bestuur. Glaasje bubbels erbij en links en rechts wat handjes geven. Zien en gezien worden. Tout Bergen is op zo’n feestje. Ik houd daar wel van. Tenslotte ben ik getrouwd met een schrijfster en vervaardig ik zelf al 40 jaar onsamenhangende ‘kronkels’ in de lokale pers. Noblesse oblige!
K10-baas Dick refereerde in zijn spontane openingsspeech heel treffend aan de historie van ons ‘landelijke’ tiendaagse kunstevent. Destijds gestart door bloemen- en plantenverkoper Le Mair en hotelbaas Potters van Hotel Marijke. Zij bedachten een commercieel plan om een verlenging van het vakantieseizoen te combineren met het stigma dat we een belangrijke broedplaats zijn voor culturele en kunstzinnige hoogstandjes. Een kunstenaarsdorp in de meest brede zin van het woord en dat moet je zakelijk kunnen uitnutten. Pecunia non olet, toch?
Elitair
Zakelijk uitnutten? Nou, dat was wel even schrikken voor de Bergense elite van kunstenmakers en kunstliefhebbers. “Kunst is elitair…”, riep oud-burgemeester Jan Ritsema in zijn actieve tijd als chef van de solitaire dorpskern Bergen. En vele kunstenaars uit de voormalige BKR-regeling papegaaiden hem maar al te graag na.
De Beeldende Kunstenaars Regeling (BKR) was van 1956 tot 1987 een regeling, waardoor kunstenaars in ruil voor hun diensten of kunstwerken een inkomen konden krijgen. Op zich een goede voorziening omdat de kwetsbaarheid van de doelgroep werd bepaald door de economische conjunctuur in ons land. De uitvoering lag bij het gemeentebestuur en 75% van de voormalige ‘Contraprestatieregeling’ kon bij de rijksoverheid worden gedeclareerd.
WC-Eend
Zo’n regeling is natuurlijk wel een vorm van ‘de kat op het spek willen binden’. Vadertje Staat vult de gemeentelijke subsidiepot en de Bergense kunstcommissie ‘Wij van WC-Eend’ beoordeelde of jouw maandelijkse ‘kunstuiting’ voor de veredelde bijstand in aanmerking kwam. Wat je daarnaast nog allemaal deed om je creatieve hoofd ‘vrij te maken’ was natuurlijk de goden verzoeken. Maar goed, het hield de Bergense kunstelite op de been en Bergen het imago van een kunstenaarsdorp.
De commerciële benadering van de Bergense Zakenclub was voor menig oud-BKR-trekker een reden om in den beginne niet mee te willen doen en zelfs de Kunsttiendaagse te verketteren. ‘Mijn creatieve hoogstandjes in de etalage van een middenstander..? Komen mijn gouaches tussen de flessen wijn te staan, affreus toch?’
Sherry-nippers
Sneue broodnijd, omdat de droge sherry-nippende Bergense kunstelite bang was voor de creatieve uitspattingen van het doktersvrouwtje op de Eeuwigelaan. Maandenlang had ze in haar eigen ‘atelier’ zitten kleien om uiteindelijk een serie niet-onsoortige bronzen beelden te presenteren en ook te verkopen aan de bezoekers van de Kunsttiendaagse. Dat was wel even een dingetje voor de ‘gesubsidieerde’ creatieve vrijdenkers op de Noord-Hollandse geestgronden.
Uiteindelijk is het vrij snel goed gekomen tussen de ‘zondagsschilders’ en de professionele kunstveteranen. In Bergen versterken ze elkaar en motiveren ze de inwoners om hun creativiteit in te zetten voor het Bergense cultuurgoed in de meest brede zin van het woord. Van de fotogalerij van Anton Corbijn aan de Sparrenlaan tot de zinnenprikkelende Delfts blauwe borden van Katinka Krijgsman in Café d‘Alderliefste. Kunst met een grote ‘K’ en een DIKKE 10 voor het evenement.
Robbie