Na 1945 woedde in veel Nederlandse steden en dorpen decennia lang de storm van de ‘wederopbouw’: afrekenen met het verleden en je woonplaats een stadscentrum geven. Tijdens de oorlog liepen Rotterdamse ambtenaren daar zelfs al op vooruit door ook gebouwen te laten slopen die niet getroffen waren door het terreurbombardement van 1940. Architect Bakema gaf naoorlogs Rotterdam een modern recht-toe-recht-aan woon- en winkelgebied: de Lijnbaan. Maar ook in de provincie lagen er kansen. Architect Dudok dacht: ‘IJmuiden is toch een vissersdorp?’ en ontwierp een nieuw IJmuiden in de vorm van een reusachtig anker. Daaraan dankt de plaats nog steeds de 2.8 kilometer lange tochtgoot de Lange Nieuwstraat. In het centrum van Drachten voorzag Bakema de vaak vrij recente winkelpanden van moderne platte aanbouwsels. Waar de brug over de turfvaart lag, kwam een ‘plein’ met een kiosk.

In 1955 hieven de spoorwegen de lijn Alkmaar-Bergen-Bergen aan Zee op. Nu was Bergen aan de beurt. Zo zag de statige dokterswoning van verzetsheld Jan Adriaan Blok, nu restaurant Julie’s, in 1960 de ‘Bakema-flat’ naast zich verrijzen. Architectonisch gezien eerder een vijand dan een goede buur. Een buurman op poten bovendien, alsof er geen ruimte genoeg was op ‘het Plein’.

Pas in de jaren zeventig werd de babyboom-generatie volwassen en kien genoeg om het moderniseringsgeweld van de wederopbouw-generatie tegen te gaan. In Amsterdam brak in 1975 een opstand uit tegen de al ingezette sloop van de Nieuwmarkt en andere delen van de verlaten Jodenbuurt. Alles ter wille van een metro en een moderne snelweg naar het Centraal Station.

In ons vredige dorp kwam begin 2023, zonder zulke gewelddadigheden, het pronkstuk van Bergens eigen ‘mini-Lijnbaan’, de Bakemaflat, aan zijn eind.

*Meer weten over de cultuurgeschiedenis in onze regio? Wordt lid van de Historische Vereniging Bergen ([email protected])

Foto: Bakemaflat 1965 (Regionaal Archief Alkmaar Collectie gemeente Bergen)

Klik op de foto voor een uitvergroting.