Wat opvalt bij waterschapsverkiezingen is dat men vaak geen idee heeft wat die waterschappen precies doen. Terwijl dit niet onbelangrijk is: in natte tijden houden ze onze voeten droog, in droge tijden proberen ze zo goed mogelijk het schaarse water vast te houden. Tevens moet er een goede kwaliteit van het water worden gewaarborgd. In de waterschappen zijn de oude polders opgegaan, die vaak al uit de middeleeuwen stammen. Bergen heeft tien polders en de vroegste vermelding over een Bergense polder dateert van 1531.

Maar Bergen is geen doorsnee dorp: het ligt tegen de duinen aan, dit geeft een ander soort waterhuishouding dan bij dorpen in het binnenland. De duinen leveren namelijk het gehele jaar door (drang)water, zomers alleen minder dan ‘s winters. Dit water stroomt via duinrellen (kleine beken) tussen de huizen en onder straten door naar grote vijvers en vervolgens verder naar de polders. Kleine stuwen in de rellen zorgen er voor dat niet al het water weg kan stromen. De Broekbeek en de sloot tussen de Gemene Bos en Wilgenlaan zijn duinrellen. Een derde duinrel loopt via de gracht rond de Hertenkamp (zie bijgaande foto uit het Regionaal Archief Alkmaar) en een lange duiker onder de Stationsstraat, Jan Oldenburglaan en Prins Hendriklaan naar de vijver bij de Nassaulaan. Vervolgens stroomt het water onder de Koninginneweg door richting de Molensloot.

Bij zo’n fijnmazig systeem gaat er ook wel eens wat fout. Noodweer zoals in juni 2021, waarbij het water de huizen aan de Jan Oldenburglaan en de Ruïnelaan binnenstroomde, komt gelukkig zelden voor. Dit geldt ook voor een gebeurtenis als het per abuis dichtgooien van de duiker die de sloot naast de Gemene Bos verbindt met het water langs de Lindenlaan. Binnen een paar dagen stond het water bijna een halve meter hoger en liep het de tuinen in van de verraste omwonenden. Toch fijn dat het bij incidenten blijft, denk je dan.

In 2006 heeft de HVB een themanummer uitgebracht over alles wat u wilt weten over de oude Bergense polders. Er zijn nog enkele exemplaren voor 6 euro verkrijgbaar via onze website hvb-nh.nl.

Theo de Graaff, Historische Vereniging Bergen, mei 2023.

Klik op de foto voor een uitvergroting.